Кадрҙар “күктән төшмәй”
Кадрҙар менән барыһынан да яҡшыраҡ тәьмин ителгән биләмәләр араһынан, Өфө һәм башҡа эре ҡалаларҙан тыш, Краснокама, Дыуан, Илеш һәм башҡа ҡайһы бер муниципалитеттарҙы һанап китергә мөмкин. Урал аръяғы һәм төньяҡ-көнсығыштағы бәғзе бер райондарҙа белгестәр менән тәьмин итеү ҡырҡыу тора.
Быйыл медицина хеҙмәткәрҙәрен һөнәри байрамдары менән ҡотлап, республика етәксеһе “йөрәк менән башҡа кешенең ауыртыныуын тойған, уларҙың сәләмәтлеген һәм ғүмерен һаҡларға ярҙам иткән” табип һәм фельдшерҙарға ҙур рәхмәт белдергәндән һуң, үҙен ныҡ борсоған кадрҙар мәсьәләһенә иғтибар йүнәлткәйне. “Был, моғайын, тармаҡтағы иң етди проблемалыр, һәм беҙ уны ныҡышмалы рәүештә хәл итәсәкбеҙ”, – тигән һүҙҙәренең һауала аҫылынып ҡалмағанын, ә тырышлыҡ һөҙөмтәһендә тармаҡта һиҙелерлек үҙгәрештәр башланғанын тойҙоҡ. Республика биләмәләрен арҡыры-буй йөрөп, һәр ерҙә халыҡ менән осрашып, уларҙы борсоған мәсьәләләрҙе өйрәнеп, маҡсат итеп ҡуйған етәксе дауахана, амбулатория һәм ФАП-тар эшмәкәрлеге менән танышыуҙы, үҙ күҙҙәре менән күреп баһалауҙы тәүге урынға ҡуйҙы.
“Республика Live#дома” программаһының яңыраҡ 100-сө тапшырыуы эфирға сыҡты. Башҡортостандың ҡайһы тарафҡа юл алғанын, һулышын ошо йыллыҡ хронометраждан төбәк үҙенсәлектәрен яҡшы күҙ алдына килтерергә мөмкин.
Һаулыҡ һаҡлау – республикабыҙҙа ғына түгел, бөтә Рәсәйҙә иғтибарҙы үҙенә тартҡан, даими хәстәрлек талап иткән ҡатмарлы өлкә. 2019 йыл медицина тармағын камиллаштырыуҙа, “Һаулыҡ һаҡлау” милли проектына ярашлы дауахана һәм поликлиникаларҙы заманса технологиялар менән йыһазландырыуҙа иҫтә ҡалырлыҡ осор булды.
500-гә яҡын табипҡа “байыны” медицина учреждениелары. Ошоғаса көн үҙәгенән китмәгән бурыс – белгестәргә ҡытлыҡ мәсьәләһе бер ни тиклем хәл ителде. Һаулыҡ һаҡлау министры Максим Забелин әйтеүенсә, кадрҙар “күктән төшмәне”. Мониторинг башынан, 2018 йылдың октябренән, 457 белгес эшкә урынлашты. Улар араһында медицина университетын тамамлаусылар, шәхси клиникаларҙан күсеүселәр, башҡа төбәктәрҙән республикаға эшкә килеүселәр ҙә бар.
Тәүге звенолағы 234 табиптың эш башлауы көсөргәнеште һиҙелерлек йомшартты. Быйыл маҡсатлы йүнәлтмә буйынса белем алғандар өсөн талаптар ҡәтғиләнде, үҙе йәшәгән муниципалитетта тейешле хеҙмәт итеү срогын тамамламай тороп, эш урынын алмаштырыу мөмкин булмаясаҡ. Әгәр ҙә белгес башҡа ергә күсергә уйлаһа, аҡсаны мотлаҡ кире ҡайтарырға тура киләсәк.
Тағы ла шуныһы: кадрҙарҙы үҙҙәренә йәлеп итеү өсөн хәҙер район, ҡала етәкселеге ҡулдан килгәндең барыһын да эшләргә тырыша. Торлаҡ мәсьәләһен хәл итеүҙә, субсидия биреүҙә, торлаҡ-коммуналь хеҙмәттәргә түләүҙә социаль ярҙам күрһәтелә. Бер генә һөнәр кешеһенә лә бындай иғтибар, хәстәрлек күрһәтелмәгәнен иҫтә тотһаҡ, медицина хеҙмәткәрҙәре ошо йылы мөнәсәбәткә лайыҡлы яуап ҡайтарырға, бер вакантлы урын да буш тормаҫҡа тейеш кеүек.
“Ауыл табибы” программаһына ярашлы, былтыр үтә дефицит белгеслеккә эйә 125 табип берәр миллион һум аҡса алды. Министрлыҡта әйтеүҙәренсә, быйыл да ошо тиклем сумманы тотоноу планлаштырыла. Бынан тыш, “гранттар, уҡыуға түләү, “подъемный”ҙар һәм башҡа матди ярҙам күрһәтеү саралары табиптарҙы өс-дүрт йылға еректереп, хеҙмәт урынында тотоп торасаҡ. Бәлки, ғүмерлеккә төйәкләнергә теләүселәр ҙә байтаҡ булыр, сөнки командировкаларға сыҡҡанда урындарҙа халыҡтың ихтирамын яулап өлгөргән күп кенә белгестәрҙең ошонда тамыр йәйеп, балалар тәрбиәләргә, донъя көтөргә ашҡынып торғанын, ғаилә ҡорған бәхетле парҙарҙы күрергә насип итте.
Йәштәр эшләгән ергә белгестәр тиҙерәк ылыға, бында уларҙы берләштергән, ойошторған, ҡыҙыҡһындырған нәмәләр етерлек. Баҡалы районы үҙәк дауаханаһының баш табибы Рөстәм Гәрәевтең белгестәрҙе туплауҙан, эшкә өйрәтеүҙән тыш, ялдарын йөкмәткеле ойоштороуға, футбол һәм волейболға ла, башҡа сараларға ла ваҡыт һәм дәрт табыуын күреп, ысын күңелдән һоҡланғаныбыҙ иҫтә. Яҡшы, эшлекле мөхит, йәшәү өсөн шарттар булған ерҙән белгестәр китергә ашыҡмай. Ошо Баҡалы ерендә тыуған егеттәрҙең, хәҙер инде халыҡ өсөн бик кәрәкле стоматолог һөнәрен үҙләштергән бер төркөм белгестәрҙең, тыуған яҡтарына ҡайтып, өр-яңы клиника асыуы ла маҡтаулы хәл, әлбиттә.
Үҙ ҡаҙаныбыҙҙа ғына ҡайнамайыҡ
Башҡортостанда тәүге тапҡыр Рәсәй-Израиль медицина форумының үткәрелеүен күптәр, бәлки, шәйләмәй ҙә ҡалғандыр. Ул тармаҡта иң киҫкен мәсьәләләрҙе эсенә алған, Башҡортостан Башлығы ярҙамында, “Табиптар – сиктәрһеҙ” проектына ярашлы ойошторолған фекер алышыу майҙаны булды.
Форумдың программаһына күҙ һалыу ғына уның тиккә үткәрелмәгәнен, республикала йәшәгән һәр кемгә ҡағылған мәсьәләләргә барып тоташҡанын күрәһең. Ҡан әйләнеше сирҙәре, онкология, ауырыу балаларҙы реабилитациялау һәм башҡалар – барыһы ла ҡаралды форумда. Медицина өлкәһендә ҙур ҡаҙаныштарға өлгәшкән Израиль дәүләтенең билдәле педиатр, терапевт, хирург һәм реаниматологтары менән күҙгә-күҙ ҡарашып фекер алышыу, тәжрибә уртаҡлашыу, әлбиттә, киләсәктә үҙ емештәрен бирер. Шуныһы һөйөнөслө (икенсе яҡтан, көйөнөслө): Израилдең танылған табиптары араһында Башҡорт дәүләт медицина университетын тамамлаған байтаҡ белгес бар.
Ошо мөһим форумда сығыш яһаған республика етәксеһе ике яҡ өсөн дә файҙалы хеҙмәттәшлекте үҫтереү өсөн тырышлыҡ һаласағын белдерҙе.
– Беҙ донъя медицинаһы ҡаҙаныштарын күҙәтеп барабыҙ, яҡшыһын үҙләштерергә тырышабыҙ, байтаҡ сығымды һаулыҡ һаҡлау системаһын, фәнде үҫтереүгә һалабыҙ. “Һаулыҡ һаҡлау” һәм “Демография” федераль проекттары һәм үҙебеҙҙең төбәк программалары ярҙамында яңы мөмкинлектәр асылыуына шаһитбыҙ, – тине үҙ сығышында Радий Хәбиров. – Һөҙөмтә бар: халыҡтың дөйөм үлеме кәмей.
Ысынлап та, тармаҡта байтаҡ етешһеҙлектәр булыуға ҡарамаҫтан, медицина учреждениелары үҫешкәнен, тәүге медицина ярҙамынан алып юғары технологиялы ярҙамға тиклем һәр ерҙә алға китеш һиҙелә. Бөтә тармаҡ инфраструктураһын яңыртыуға йүнәлеш алынған.
Киләһе йыл башынан Республика онкология диспансерының яңы хирургия корпусы эш башлаясаҡ. Ул саҡта ауырыуҙарҙы ҡабул итеү күләме лә, дауалау сифаты ла яҡшырасаҡ тигән һүҙ. Байтаҡтан бирле телдән төшмәгән Республика кардиология үҙәгенең яңы хирургия корпусын төҙөү башланды. Балалар өсөн онкогематология үҙәге, хоспис төҙөү планлаштырыла. Медицина университетын тамамлаусыларҙың сит илдәрҙә, атап әйткәндә, Ҡытайҙа, Германияла клиник ординатура үтеүе лә – тәжрибә туплауҙа яҡшы күренеш. Үҙ ҡаҙаныбыҙҙа ғына ҡайнамай, донъя кимәлендәге яңылыҡтар менән һоҡланыуҙан тыш, уларҙы үҙләштерергә, өйрәнергә тырышыуҙан да күп нәмә тора бөгөн.